Wendbaar zijn; wat staat ons in de weg?

CoachCompanen heeft zich gespecialiseerd in het onderwerp wendbaarheid.
We helpen organisaties en individuen zich succesvol aan te passen aan de steeds veranderende omstandigheden, dan wel in te spelen en gebruik te maken van de kansen die uit ‘de omstandigheden’ voortvloeien.
Wij zien dat als maatwerk, omdat geen enkele organisatie of individu hetzelfde is – elke situatie vraagt om een passende aanpak.

Waar de ene situatie vraagt om een analyse (scan), een programma of coaching van het managementteam, vraagt de andere situatie (ook) om gerichte communicatie. Daarbij kunnen metaforen zeer behulpzaam zijn.   

Een leuk boekje over wendbaarheid en omgaan met veranderingen is “Wie heeft mijn kaas gepikt?” van Dr. Spencer Johnson.

‘Wie heeft mijn kaas gepikt’ gaat over 2 muisjes (Snel en Snuffel) en 2 mini-mensjes (Peins en Pieker) die leven in een doolhof en elke dag op zoek gaan naar kaas.

Kaas is in dit boekje een metafoor voor wat we van het leven verwachten (baan, geld, groot huis, vrijheid, gezondheid, erkenning, enz.). Wanneer we dat hebben, raken we eraan gehecht. Wanneer we het kwijt raken, raken we in verwarring of zelfs in paniek of verstarring – wat in een organisatie dramatische gevolgen kan hebben.

“Who moved my cheese” is daarmee één van de veel gebruikte metaforen voor organisatieverandering. Zo vond ik een blog uit 2011 waarin een aantal interessante lessen uit deze fabel wordt gepresenteerd. Een greep uit deze lessen:

1. Wie niet verandert, sterft uit
2. Wat zou je doen als je niet bang was?
3. Een nieuwe weg inslaan, helpt je bij het vinden van nieuwe kaas.
4. Als je de angst loslaat, zul je bevrijd zijn.
5. Als ik me de nieuwe Kaas voorstel, komt die dichterbij, al heb ik hem nog niet gevonden.
6. Hoe sneller je afstand neemt van de oude Kaas, des te sneller vind je nieuwe.
7. Het is veiliger om op zoek te gaan, dan zonder Kaas te blijven zitten.
8. Met oude opvattingen vind je geen nieuwe Kaas.
9. Als je oog hebt voor de eerste kleine veranderingen, kun je de grote die nog komen beter accepteren.
10. Verander zelf. Als de Kaas verdwijnt, ga dan mee.
11. Verandering is leuk! Verwelkom het avontuur

Deze “lessen” zijn vaak goed uit te werken in een verandertraject.
Neem bijvoorbeeld regel 2: ‘Wat zou je doen als je niet bang was?’
Ik stel deze vraag vaak aan cliënten in mijn coachgesprekken. “Nou dan zou ik hem zeggen dat ik het niet wil.” – “Dan zou ik solliciteren.” – “Dan zou ik die bedrijfstak afstoten.” – “Dan zou ik…” Ineens hebben we allerlei alternatieven voor ogen om uit onze onplezierige situatie te geraken. Keuzes die we normaal gesproken niet zien omdat we bang zijn. Bang “om niet aardig gevonden te worden”, “te falen”, “onze baan te verliezen”, enzovoorts. Deze gedachten verlammen ons en zorgen ervoor dat we geen alternatieven zien, geen initiatief nemen, of de keuzes zelfs niet eens serieus  overwegen. Ken je dit soort angsten? Weerhouden ze je er wel eens van om verantwoordelijkheid te nemen over de situatie? Vraag je dan eens af: Wat zou ik doen als ik niet bang was? Als je de angst loslaat, zul je bevrijd zijn (zie regel 4).

Een ander voorbeeld is regel 8: ‘Met oude opvattingen vind je geen nieuwe Kaas’.
Als ik deze regel inbreng in coachgesprekken, stuit ik vaak op vergelijkbare gevolgen, zoals het geen actie ondernemen of geen verantwoordelijkheid nemen voor je ‘situatie’. Herkenbare voorbeelden: “Dat kunnen mijn medewerkers niet”, “In dit bedrijf kan je je kop niet boven het maaiveld uitsteken”, “Onze markt is verzadigd”, “Ze luisteren toch niet naar mij”, enzovoorts. Deze gedachten beperken ons om nieuwe wegen in te slaan.
Stel dat je er van bent overtuigd dat de markt daadwerkelijk verzadigd is. Als gevolg daarvan bieden concurrenten producten goedkoper aan. Je eigen omzet stagneert en je marge komt onder druk te staan. Rest jou niets anders dan hetzelfde te doen, want “Hé, de markt is verzadigd, dus wat moet je anders?”
Helpt dit je bedrijf? Een retorische vraag!
Immers, wat als je je overtuiging loslaat, je blik verruimt en je afvraagt: Wat speelt er op dit moment bij onze klanten? In onze markt? Je bent bijvoorbeeld een leverancier van Cola en er zal niet meer Cola per individu gedronken worden, maar je vraagt je af “Hoeveel vocht nemen mensen tot zich op een dag?” (Aanzienlijk meer dan Cola;-) of je ziet de trend dat mensen minder suiker willen nuttigen. Ineens zijn er weer vele mogelijkheden. Omdat we afstand nemen van onze overtuiging.

Op weg naar oplossingen: wendbaarheid

De essentie van de fabel “Who Moved My Cheese” is dat, los van wat úw “kaas” is en hoe úw specifieke omstandigheden veranderen, het komen tot constructieve verandering altijd is gebaseerd op menselijke factoren. 

Precies dat is wat we met CoachCompanen doen: Wij kijken naar de laag ónder de besluitvorming en het dagelijks handelen. We onderzoeken angsten, overtuigingen en belemmeringen, en gaan hiermee met individuen en teams aan de slag.

Daarmee werken we aan de basis van wendbaarheid: de zin en het lef om de uitdagingen aan te gaan, en daarmee meer keuzemogelijkheden creëren.
Maak een vrijblijvende afspraak als u het lastig vindt om u (uw organisatie) aan  nieuwe omstandigheden aan te passen.

Inmiddels nieuwsgierig geworden naar het boekje? Ik kan u deze klassieker van harte aanbevelen. Ik wens u daarbij veel leesplezier – en wij zijn beschikbaar als u inspiratie wilt opdoen hoe bovenstaande “regels” naar uw praktijk te vertalen!