?”Psychologisch kapitaal” inzetten om wendbaarheid te vergroten

Wendbaarheid essentieel

Met alle veranderingen die er zijn, en het hoge tempo waarin ze elkaar opvolgen, groeit het besef dat wendbaarheid essentieel is.

Onder wendbaarheid verstaan wij: het vermogen om comfortabel en adequaat in te kunnen spelen op verandering en daarmee een positieve bijdrage aan de ontwikkeling van de organisatie te leveren (met behoud van eigen welzijn). Zodat je effectief omgaat met feedback, bewuste keuzes maakt, de dialoog aangaat, reflecteert, experimenteert en zelf verantwoordelijkheid neemt. Dit maakt dat medewerkers actief meedenken over nieuwe mogelijkheden en niet verkrampen of uitgeput raken.

Bij CoachCompanen krijgen we geregeld de vraag of wendbaarheid te ontwikkelen is. Het antwoord is positief: ja, wendbaarheid is zeker te ontwikkelen. Goed reflecteren en het vergroten van zelfzinzicht zijn hierin van belang. Waarbij het met name gaat over ieders persoonlijke drijfveren, overtuigingen en angsten.

Psychologisch kapitaal

Daarbij heeft het inzetten van ons psychologisch kapitaal onmiskenbaar een positief effect op het ontwikkelen van wendbaarheid. Matthijs Steeneveld (Boom, 2017) schreef hier een toegankelijk en handzaam boek over.

“Psychologisch kapitaal beschrijft die positieve psychologische capaciteiten die zorgen voor betere prestaties en daarnaast ontwikkelbaar en meetbaar zijn.

We nemen je graag mee langs de vier aspecten die ons psychologisch kapitaal vormgeven: optimisme, hoop, veerkracht en zelfvertrouwen.

Optimisme

Optimisme in de psychologische context betekent iets anders dan in ons dagelijks taalgebruik. Hier betreft het het vertrouwen dat jij zelf invloed hebt op een situatie en dat je met het aanwenden van die invloed de situatie verbetert. Hoe meer optimistisch je bent, des te makkelijker het voor je is om daadwerkelijk actie te ondernemen, en dus invloed uit te oefenen.
Iemand met een optimistische inslag zal bij succes eerder denken: dat heb ík goed gedaan, in plaats van het aan de omstandigheden te wijten. Andersom zal bij tegenslag eerder gedacht worden dat het vandaag even tegenzat of dat het wel echt een lastige klus was.

Een laagdrempelige oefening om aan je optimisme te werken en positiever naar het leven te kijken, is de opdracht om dagelijks twee of drie positieve momenten van die dag te noteren. Met daarbij wat jij daaraan hebt bijgedragen.

Hoop

Hoop is de minst eenduidige van de pijlers van het psychologisch Kapitaal. En net als bij optimisme: het komt niet vanzelf.

Hoop wordt weergeven in twee aspecten die allebei relevant zijn;

1. Wilskracht (in die zin dat je gemotiveerd bent voor je doel; het moet een bepaalde waarde voor je hebben)
2. Idee hebben van mogelijke routes waarlangs je je doel kunt bereiken.

Het is gebleken dat het uitspreken van een wens onvoldoende is om deze in vervulling te laten gaan. De oefening die je kunt doen om je hoop te versterken is om je doel duidelijk, concreet en behapbaar te formuleren en -alleen of samen met anderen- verschillende manieren te bedenken hoe je dit doel kunt bereiken. Bedenk ook mogelijke obstakels en hoe je daar mee om zou kunnen gaan. Een volgende stap is natuurlijk de meest bij jou passende en op het oog haalbare route te bewandelen. Op deze wijze vergroot je de kans je doelen te halen en daarmee groeit je hoop.

Veerkracht

Effectieve veerkracht betreft het vermogen waarmee jij succesvol met tegenslag omgaat.
Vaak verwijst veerkracht naar stress. Onderzoek je iemands veerkracht, dan bekijk je de impact die deze stress op iemand heeft. En of diegene in staat is om te herstellen.
Veerkrachtig zijn heeft als gevolg dat je vanuit vrijheid kunt leven en de controle kunt loslaten. Valt iets tegen, dan kan jij daar flexibel mee omgaan.
Steenveld gaat in zijn boek nog iets verder: Voor hem is veerkracht ook de mate waarin je leert van tegenslag en stress.

Nietzsche: “What doesn’t kill me, makes me stronger.”

Om je veerkracht op peil te houden is het zinvol om naast de energievreters die je hebt, te zorgen voor voldoende energiegevers. Een goede oefening is een lijst maken van 35 energiegevers (met een duur van enkele minuten tot een dag(deel)). En daar dan dagelijks bewust een keuze uit maken. Welke van die activiteiten ga je doen om je batterij weer op te laden?

Zelfvertrouwen

Zelfvertrouwen in deze context betreft het vertrouwen in je eigen mate van presteren. Hierbij gaat het ook over weten wat en in welke context je dingen niet kan. Zelfvertrouwen gaat over een reëel zelfbeeld en dus niet over ‘alles kunnen’. Wanneer je ten aanzien van een bepaalde activiteit meer zelfvertrouwen hebt, lukt het je beter om met een eventuele tegenslag om te gaan.

Een oefening die helpt om je zelfvertrouwen te vergroten, is het succes bij een bepaalde taak voor je te zien. Je verbeelding aan het werk zetten om stap voor stap de aspecten van die taak door te lopen en te visualiseren wat je doet en hoe je bent wanneer je deze taak succesvol volbrengt.

Wendbaarheid vergroten

In een notendop heb je hier kennis gemaakt met de vier pijlers van het psychologisch kapitaal, met bij elke pijler een korte oefening.
In het genoemde boek schetst Steenveld bij elk van de vier aspecten nog veel meer oefeningen die je kunt doen om dat specifieke aspect te vergroten en zo je wendbaarheid verder te ontwikkelen.

Wil je erover sparren en je wendbaarheid verder ontwikkelen in samenwerking met een coach? Je bent van harte welkom bij een van de CoachCompanen.