Willen we de wendbaarheid van medewerkers vergroten, dan willen we ver weg blijven van burn-outachtige verschijnselen. Van belang dus om goed te weten wat het is, hoe het kan ontstaan en wat de verschijnselen zijn.

Hoe vaak hoor jij jezelf “druk” antwoorden als iemand je vraagt hoe het met je gaat? En welk antwoord zou je het liefst willen geven…?

Er wordt ook nogal wat van een medewerker verwacht in de huidige maatschappij. Zaak dus om goed voor jezelf te zorgen en te letten op de signalen die je lichaam en hoofd je geven.

Er is een fors aantal factoren dat invloed heeft op jouw werkdruk. Factoren waar jij geen of beperkte invloed op hebt. Denk maar eens aan de 24uurseconomie, de robotisering en de voortdurende veranderingen in de maatschappij. Om nog maar niet te spreken van een virus-uitbraak. Ook bezettingsproblemen voortkomend uit een hoog verzuimpercentage en/of door de krapte op de arbeidsmarkt beïnvloeden jouw functioneren. Druk, druk, druk… dus.

Pas op… als je onvoldoende voor jezelf zorgt, dan kan dat leiden tot burn-outachtige verschijnselen, het voorportaal van een burn-out. Luister je naar de signalen, dan ben je er op tijd bij en kun je een burn-out voorkomen.

Burn-out is een toestand van geestelijke uitputting die voorkomt uit langdurige stress. Kortdurende stress is juist goed, dat maakt je scherper, meer alert en productiever door de aanmaak van bepaalde hormonen. Bij langdurige stress is de hormoonhuishouding volledig van slag, met name de aanmaak van cortisol en serotonine. Dat zijn belangrijke hormonen voor stabiliteit en optimisme.

Het is dus uitermate belangrijk om goed te zorgen dat jij niet gebukt gaat onder langdurige stress. Wat het lastig maakt, is dat in eenzelfde situatie de ene persoon er last van heeft en de andere fluitend door kan gaan. Dit heeft te maken met onder andere persoonlijkheid, persoonlijke omstandigheden, de verstandhouding met collega’s en directie, en natuurlijk ook je persoonlijke aanleg voor stress.

Eén ding staat als een paal boven water: van hard werken raakt niemand burn-out. Perfectionistische mensen, die hun lat hoog leggen, sterke loyaliteit en verantwoordelijkheidsgevoel hebben, zijn vaak de ideale werknemers. Het zijn ook de ideale doelwitten voor een burn-out. Meestal is er een combinatie van persoonlijke eigenschappen en situationele oorzaken:

Situationele oorzaken

• Conflicten
• Verlies van zekerheid
• Relatieproblemen
• Werkdruk
• Financiële problemen
• Slapeloosheid
• Onvoldoende uitdaging
• Gespannen werksfeer

Herken je een aantal van de eigenschappen? Wees dan alert op tot burn-outachtige verschijnselen. Zoals gezegd: verschijnselen zijn iets anders dan een burn-out. Je lichaam waarschuwt je door deze symptomen af te geven. In feite trekt je lichaam aan de bel, alsof het tegen je wil zeggen: “Je hebt nu de kans om iets te veranderen in je gedrag. Doe je dat niet, dan ben je straks aan de beurt voor een burn-out”. Een burn-out kan alleen door een arts worden vastgesteld. Adequate en professionele begeleiding is voorwaarde voor herstel. Een stevige burn-out kan tot drie jaar duren voordat iemand daarvan hersteld is. Herstel je niet op de juiste manier, dan kun je de klok er op gelijk zetten dat een volgende burn-out zich zal aandienen. Bij goed herstel zet je overigens in op posttraumatisch groei.

Zaak dus om te luisteren naar de symptomen die je hoofd en je lichaam je geven. En ook hiervoor geld dat het vaak een combinatie van symptomen is, die bij de een heel anders kunnen zijn dan bij een ander. Moeheid, uitstelgedrag en een korter lontje zijn veel gehoorde uitingen. Samengaand met hoofdpijn, hartkloppingen en nekklachten. Loop niet direct te hard van stapel met een zelfdiagnose ‘burn-outachtige verschijnselen’. Het kan ook iets anders zijn, denk maar eens aan verschijnselen die bij de overgang horen of lichamelijke aandoeningen. Dus consulteer bij twijfel zeker een arts!

Wat kun je doen als je een of meerdere symptomen bij jezelf herkent:

• Het allerbelangrijkste devies: luister naar jezelf, luister echt. Wat voel je en wat is er nu echt belangrijk voor jou? Leef daarnaar.
• Investeer tijd in sociale contacten.
• Maak tijd voor lichaamsbeweging, het hoeft niet intensief sporten te zijn, een flinke wandeling is ook prima.
• Zorg voor een goede structuur en een haalbare (week/dag) planning. Ken je grenzen, geef ze aan en zeg ‘nee’ als iets niet kan. Maak keuzes en delegeer.
• Betrek je leidinggevende als je meer grip wilt krijgen.
• Werk in badges/blokken van werkzaamheden van 45 minuten en neem dan 5 minuten pauze.
• Geniet (ook van de kleine dingen) en lach zo veel als je kunt.

Tot slot: zorg goed voor de inwendige mens, wees matig met alcohol en eet gezonde voeding (zo min mogelijk suikers, zo veel mogelijk verse groenten, fruit, vezels en eiwitten)

Een aantal van de meest voorkomende symptomen:

Symptomen van lichamelijke aard:

• Hoofdpijn
• Rug- en nekklachten
• Geheugenproblemen
• Moeheid
• Misselijkheid
• Slapeloosheid
• Hoge bloeddruk
• Benauwdheid
• Pijn op borst
• Hartkloppingen
• Buikpijn
• Jeuk
• Trillende oogleden of handen

Samenvatting

De ideale werknemer heeft een groot kloppend hart voor de werkgever en heeft oog voor detail, houdt van harmonie, legt de lat hoog voor zichzelf en heeft een flink ontwikkeld verantwoordelijkheidsgevoel. Dit in combinatie met toenemende werkdruk kan leiden tot burn-outachtige verschijnselen. Zorg dat je ze tijdig herkent, dan kun je je gedrag aanpassen en zorgen dat je vitaal en veerkrachtig je functie kunt blijven uitoefenen.